Istotne zmiany w ewidencji odpadów | Co do zasady

Do Sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Projektowane przepisy mają na celu całkowitą elektronizację „Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami” (BDO). Zamiarem projektodawcy jest również poszerzenie funkcjonalności bazy – BDO będzie służyć przedsiębiorcom do prowadzenia bieżącej ewidencji odpadów. Dzięki temu organy będą mogły zidentyfikować wytwórcę i kolejnych posiadaczy odpadów.

Wpis i zmiana danych w rejestrze tylko online

Jednym z modułów wchodzących w skład BDO jest rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami (dalej: „rejestr gospodarujących odpadami”). Wpis w rejestrze trzeba uzyskać przed rozpoczęciem prowadzenia działalności m.in. w zakresie wprowadzania do obrotu sprzętu elektronicznego i elektrycznego, baterii, akumulatorów czy produktów w opakowaniach, a także eksportu oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowań.

Obecnie podmiot wnioskujący o wpis do rejestru składa dokumenty do marszałka województwa w formie pisemnej bądź za pośrednictwem elektronicznego formularza. Po zmianach złożenie takiego wniosku będzie możliwe jedynie online. Analogiczne rozwiązanie zostanie wprowadzone w przypadku wniosków o zmianę wpisu w rejestrze oraz o wykreślenie z rejestru. Papierowa wersja wniosku będzie możliwa tylko w jednym przypadku – gdy o wpis do rejestru będzie ubiegać się przedsiębiorca zagraniczny, który nie ustanowi swojego oddziału w Polsce. W takim przypadku wygenerowanie papierowego wniosku będzie odbywać się przy pomocy strony internetowej BDO.

Wpis do rejestru nastąpi z chwilą zatwierdzenia wniosku przez marszałka województwa. Dokonując wpisu do rejestru, organ nada indywidualny numer rejestrowy. Zawiadomienie o aktywacji indywidualnego konta zostanie przekazane przedsiębiorcy drogą elektroniczną. Od momentu nadania numeru rejestrowego przedsiębiorca obowiązany będzie umieszczać swój numer rejestrowy na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością.

Zmiany w dokumentach ewidencji odpadów

Dokumenty ewidencji odpadów będą sporządzane wyłącznie elektronicznie za pośrednictwem indywidualnego konta przedsiębiorcy w BDO. Projekt przewiduje znaczne rozszerzenie zakresu danych, które będą musiały zostać uwzględnione w przygotowywanych kartach ewidencji.

Każdy dokument ewidencji odpadów będą zawierać następujące informacje:

• nazwę posiadacza odpadów (w tym wykonującego usługę transportu odpadów) oraz adres siedziby prowadzenia działalności,
• numer BDO,
• numer NIP,
• imię i nazwisko lub nazwę sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami oraz adres zamieszkania lub siedziby, o ile przekazanie odpadów odbywa się z udziałem tych podmiotów,
• rodzaj prowadzonej działalności w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności wytwarzania, zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów,
• adres miejsca pochodzenia odpadów, w tym spoza terytorium kraju (nie dotyczy wytwórców odpadów),
• masę odpadów lub suchą masę odpadów oraz kod i rodzaj odpadów,
• sposób gospodarowania odpadami – w przypadku posiadacza odpadów prowadzącego przetwarzanie odpadów,
• adres miejsca przeznaczenia odpadów, a w przypadku przeznaczenia odpadów poza terytorium kraju również datę rozpoczęcia transportu, rodzaj środka transportu oraz przewidywaną metodę przetwarzania odpadów.

Karta przekazania odpadów będzie zawierać dodatkowo:

• imię i nazwisko osoby sporządzającej,
• datę i godzinę rozpoczęcia transportu odpadów i ich dostarczenia do następnego posiadacza odpadów,
• numery rejestracyjne środków transportu odpadów stanowiących pojazd albo zespół pojazdów w rozumieniu Prawa o ruchu drogowym.

Karta ewidencji odpadów będzie zawierać dodatkowo informacje o:

• procentowej zawartości PCB w odpadzie, jeżeli odpad zawiera PCB,
• masie odpadów wytworzonych, odebranych, przyjętych, zagospodarowanych we własnym zakresie lub przekazanych.

Najnowsze rozporządzenie Ministra Środowiska z 25 kwietnia 2019 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów weszło w życie 1 maja 2019 r. Stosownie do jego treści karty przekazania odpadów oraz ewidencji odpadów nie będą już zawierać pola dotyczącego numeru REGON, a sama karta przekazania odpadów nie będzie musiała być opatrywana pieczęcią.

Przechowywanie dokumentów

Aktualnie posiadacz odpadów musi przechowywać jedynie dokumenty ewidencji odpadów. Intencją projektodawcy jest rozszerzenie tego obowiązku na dokumenty i dane, które stanowiły podstawę dla sporządzenia dokumentów ewidencji. Posiadacz odpadów obowiązany będzie do przechowywania tych dokumentów przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały one sporządzone.

W przypadku powzięcia wątpliwości co do prawidłowości sporządzenia dokumentów ewidencji odpadów marszałek województwa będzie mógł wydać decyzję zobowiązującą posiadacza odpadów do przedłożenia mu dokumentów i wszelkich danych, które stanowiły podstawę do sporządzenia dokumentów ewidencji. Taką samą kompetencję marszałek uzyska w przypadku, gdy uzyskanie takich informacji będzie niezbędne do prowadzenia innych postępowań z zakresu ochrony środowiska należących do jego właściwości.

Niedochowanie obowiązku przechowywania dokumentów i danych oraz nieudostępnienie ich na żądanie marszałka województwa zagrożone będzie karą grzywny. Przy czym – zważywszy na odesłanie do Kodeksu wykroczeń – podlegać jej będą jedynie osoby fizyczne.

Dostęp organów do prowadzonej przez przedsiębiorcę ewidencji odpadów

Wiele organów będzie mogło sprawdzić, czy ewidencja prowadzona przez posiadaczy odpadów jest zgodna ze stanem rzeczywistym. Uprawnienie takie będzie przysługiwać m.in.: Ministrowi Środowiska, Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, regionalnym dyrektorom ochrony środowiska, marszałkom województw, wojewodom, starostom, wójtom, burmistrzom, prezydentom miast, organom Inspekcji Ochrony Środowiska, a także Policji i organom Inspekcji Transportu Drogowego. Dotychczas dostęp do ewidencji posiadał jedynie marszałek województwa (w przypadku, gdy sporządzone na jej podstawie sprawozdania roczne budziły wątpliwości co do ich rzetelności) oraz organy inspekcji, które weryfikowały dokumenty ewidencji w toku kontroli.

Przepisy przejściowe

Planuje się, że ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia. Przepisy dotyczące obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów przy użyciu BDO zaczną obowiązywać przedsiębiorców od 1 stycznia 2020 r. W tym samym terminie w życie wejdą regulacje odnoszące się do nowych zasad rejestracji, zmiany i wykreślenia z rejestru podmiotów gospodarujących odpadami.

Do dokumentów ewidencji odpadów sporządzanych za okres do dnia 31 grudnia 2019 r. zastosowanie znajdą przepisy dotychczasowe.

Podsumowanie

Planowana możliwość elektronicznej komunikacji z marszałkiem województwa w zakresie wpisu, zmiany wpisu oraz wykreślenia z rejestru gospodarujących odpadami będzie pewnym ułatwieniem dla przedsiębiorców. Znacznym wyzwaniem będzie za to dla posiadaczy odpadów rozszerzenie funkcjonalności BDO o moduł ewidencyjny. Organy uzyskają szybki dostęp do aktualnego stanu sporządzanych dokumentów, a zakres informacji w nich zawartych zostanie znacznie rozszerzony.

Projekt ustawy znajduje się na początkowym etapie procedowania w Sejmie, należy się więc spodziewać, że jego postanowienia ulegną jeszcze istotnym zmianom.

Nina Kuśnierkiewicz, Dominik Piechowiak, praktyka prawa ochrony środowiska oraz praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy