Prawo mediów | Co do zasady

Obszar prawa mediów jest szeroki, ponieważ działalność mediów jest bardzo różnorodna. Prawo mediów dotyczy zagadnień związanych z prawem autorskim, prawem prasowym, prawem reklamy, przepisów regulujących funkcjonowanie nadawców radiowych i dostawców audiowizualnych usług medialnych, a także prawa Internetu.

Spory wynikłe z działań mediów mogą się toczyć przed sądami powszechnymi lub arbitrażowymi, przy czym w tym drugim przypadku mogą to być również sądy instytucji samoregulacji rynku, takie jak Rada Reklamy.

Najczęstsze spory przed sądami cywilnymi to:

• spory dotyczące naruszenia dóbr osobistych, a także innych spraw spornych z zakresu prawa prasowego;
• spory z organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, w szczególności dotyczące pobieranego przez nie wynagrodzenia;
• spory dotyczące praw autorskich do utworów rozpowszechnianych w mediach (np. tekstów, zdjęć, rysunków, nagrań);
• spory z zakresu nieuczciwej konkurencji dotyczące reklam zamieszczanych przez konkurujące media.

Osobną kwestią są pozasądowe spory pomiędzy użytkownikami praw autorskich a organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Spory te prowadzone są przed Komisją Prawa Autorskiego powoływaną przez Ministra Kultury. Pewnego rodzaju sporów o tantiemy nie można prowadzić w sądzie, pomijając spór przed Komisją Prawa Autorskiego. Od decyzji Komisji, według nowej koncepcji zaprezentowanej w nowelizacji Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, służy odwołanie do sądu okręgowego, który zostanie wyznaczony przez Ministra Sprawiedliwości.

Sądy powszechne i arbitrażowe rozpoznają również spory wynikłe w związku z niewykonywaniem zobowiązań umownych z uprzednio zawartej umowy. Z uwagi na to, iż rynek mediów dynamicznie się rozwija i tworzone są coraz to nowe produkty reklamowe lub treściowe, umowy te są zazwyczaj umowami nienazwanymi, a sprawy wynikające z takich umów mają charakter precedensowy.

Ponadto w ramach działalności mediów elektronicznych mogą występować spory z właściwymi organami państwa: Przewodniczącym Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Od decyzji obydwu tych organów są przewidziane tryby odwoławcze, odpowiednio do sądów administracyjnych i do specjalnego wydziału Sądu Okręgowego w Warszawie.

Należy również wskazać, że niezależnie od swojej specyfiki media są przedsiębiorstwami funkcjonującymi jak każde inne przedsiębiorstwo. Są tworzone, nabywane, łączone i likwidowane. Czasem również upadają. Zatrudniają pracowników, ustalają zasady współpracy z kontrahentami. Wszystkie wzmiankowane obszary działalności dają powody do zaistnienia sporów sądowych lub arbitrażowych. Pozornie spory takie – pracownicze, gospodarcze lub z zakresu prawa spółek – nie różnią się od innych sporów. Doświadczenie uczy jednak, że zawsze występuje w nich co najmniej jeden element specyficzny dla sektora mediów. Niewłaściwa interpretacja znaczenia tego elementu może nawet doprowadzić do nieuzyskania pożądanego rezultatu w danym sporze.