spory sądowe | Co do zasady

Jak należy rozumieć pojęcie przestępstwa na gruncie prawa cywilnego? Czy należy przypisywać mu identyczne znaczenie, jakie zostało przyjęte w prawie karnym? Między innymi na te pytania odpowiedział niedawno Sąd Najwyższy.

Gwarancje zapłaty są jednym z najpopularniejszych sposobów zabezpieczenia transakcji międzynarodowych. Mogą zabezpieczać zarówno zapłatę wynagrodzenia, jak i prawidłowe wykonanie określonych prac. Popularność gwarancji bierze się przede wszystkim stąd, że udzielane są przez wiarygodne i powszechnie znane instytucje finansowe (zazwyczaj banki albo towarzystwa ubezpieczeniowe), a samo funkcjonowanie gwarancji oparte jest o uniwersalne i dobrze znane przedsiębiorcom reguły. Gwarancje są nadto zasadniczo niezależne od podstawowego stosunku łączącego strony, a warunki wypłat oparte są o obiektywne kryteria, niepozwalające na dowolność ocen. Nic więc dziwnego, że sporów na tle gwarancji zapłaty często udaje się uniknąć. Jednak gdy już się zdarzą, dotyczą zazwyczaj istotnych kwot i mogą wpływać na płynność finansową przedsiębiorców.

Gdy przed sądem toczy się spór z udziałem podmiotów zagranicznych, sąd staje przed koniecznością wyboru właściwego prawa obcego oraz jego odpowiedniego zastosowania. Jak przepisy regulują tę kwestię w państwach niemieckojęzycznych oraz w Polsce?

Spory o wypłatę świadczenia wyrównawczego powstają na tle stosunku agencji. Uprawnienie do tego świadczenia nie jest jednak automatyczne. Zależy od spełnienia się określonych warunków. Świadczenie ma charakter słusznościowy i ma na celu zapewnienie agentowi partycypacji w zyskach wypracowanych z jego udziałem.

Przepisy ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego przewidują, że reklamację nierozpatrzoną w terminie „uważa się” za rozpatrzoną zgodnie z wolą klienta. Ku dość powszechnemu zaskoczeniu w niedawnej uchwale Sąd Najwyższy stwierdził, że wcale nie oznacza to, iż opóźnienie w rozpoznaniu reklamacji zobowiązuje do jej uwzględnienia, a jedynie że spóźnienie takie pogarsza sytuację procesową podmiotu rynku finansowego – jeżeli sprawa kiedykolwiek trafi do sądu. Czy rzeczywiście o to chodziło ustawodawcy?

9 lipca wejdzie w życie zmiana przepisów Kodeksu cywilnego dotycząca przedawnienia roszczeń. Ogólny termin przedawnienia ulegnie skróceniu do 6 lat, a w większości przypadków skutki jego upływu nastąpią ostatniego dnia roku kalendarzowego. Znacząco zmienione zostaną również zasady przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom przeciwko konsumentom.

W sporach cywilnych strona występująca z roszczeniami może żądać – przed wszczęciem postępowania lub w jego toku – by sąd udzielił jej zabezpieczenia. Zabezpieczenie udzielane jest na czas trwania postępowania, tj. do czasu wydania prawomocnego orzeczenia w sprawie, i może mieć różne formy (np. zajęcie wierzytelności na rachunku bankowym). Jeżeli sąd udzieli zabezpieczenia, to nawet jeśli po kilkuletnim procesie powództwo zostanie oddalone a zabezpieczenie upadnie, przedsiębiorca może już być bankrutem. Istotnym instrumentem prawnym chroniącym przedsiębiorcę, któremu zajęto rachunek bankowy, jest wniosek o zezwolenie sądu na określone wypłaty z zajętego rachunku.

Nowe rozporządzenie o ochronie danych osobowych wprowadza surowe kary administracyjne za jego nieprzestrzeganie. Jak jednak wiadomo, nie surowość, lecz nieuchronność kary decyduje o jej skuteczności. Choć urząd ochrony danych osobowych został wyposażony w szerokie kompetencje, ma jednak niewystarczające środki, aby z nich korzystać. Uzupełnieniem tej luki może być wbudowany w rozporządzenie mechanizm tzw. private enforcement. Pozwala on na to, aby każda osoba której dane zostały naruszone, samodzielnie dochodziła ochrony sądowej.

Czy oddział przedsiębiorcy zagranicznego w Polsce ma zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową lub zdolność procesową i czy przysługuje mu status przedsiębiorcy? W odpowiedzi na te pytania może pomóc orzecznictwo Sądu Najwyższego.

Czy można zaskarżyć orzeczenie, które zostało już wydane, ale nie zostało jeszcze doręczone? Temat może wydawać się niekontrowersyjny, a odpowiedź banalna. W praktyce jednak można zetknąć się z poglądem, że tak złożony środek zaskarżenia (apelacja albo zażalenie) jest przedwczesny i podlega odrzuceniu. Pogląd ten jest nieprawidłowy i nie znajduje żadnych podstaw normatywnych. Jego stosowanie w praktyce podważa zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości i bez uzasadnionej przyczyny pozbawia ich konstytucyjnie gwarantowanej ochrony prawnej.

Wraz z rozwojem technologii informacyjnych i gospodarki opartej na wiedzy rośnie znaczenie tajemnic handlowych. Jednocześnie zwiększa się skala ich kradzieży i straty dla gospodarki spowodowane tym zjawiskiem. W ostatnich latach prawodawcy podjęli wysiłki, aby zmodernizować system ochrony tajemnic przedsiębiorstwa i zapewnić bardziej efektywną ochronę.

Postęp technologiczny i towarzyszące mu rewolucje społeczno-gospodarcze zawsze prowadziły do zmian w międzynarodowym prawie gospodarczym. Dlatego należy się spodziewać przyśpieszonego rozwoju tego prawa, w tym prawa inwestycyjnego i rozwiązywania sporów.